Latest articles

Đổi mới kiểm tra chuyên ngành mang lại nhiều giá trị cho nền kinh tế

Theo Quyết định số 38/QĐ-TTg ngày 12/1/2021 về việc phê duyệt Đề án cải cách mô hình kiểm tra chất lượng, kiểm tra an toàn thực phẩm đối với hàng hóa nhập khẩu, Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Tài chính chủ trì xây dựng, trình Chính phủ ban hành Nghị định quy định về cơ chế quản lý, phương thức, trình tự, thủ tục kiểm tra chất lượng và kiểm tra an toàn thực phẩm đối với hàng hóa nhập khẩu. Cho đến nay dự thảo đã trải qua quá trình lấy ý kiến các đơn vị liên quan, hoàn thiện và trình Chính phủ.

Bộ Tài chính nỗ lực hiện thực hóa cải cách kiểm tra chuyên ngành

Từ thực tiễn hoạt động kiểm tra chuyên ngành trong thời gian qua, nhằm đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, tạo thuận lợi thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh, Chính phủ đã có những chỉ đạo tạo bước đột phá trong công tác kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa xuất nhập khẩu thể hiện tại Nghị quyết số 02/NQ-CP ngày 1/1/2020 và Nghị quyết số 99/NQ-CP ngày 13/11/2019. Với trách nhiệm được Chính phủ giao, Bộ Tài chính (Tổng cục Hải quan) đã xây dựng Đề án “Cải cách mô hình kiểm tra chất lượng, kiểm tra an toàn thực phẩm đối với hàng hóa nhập khẩu” với 7 nội dung cải cách tạo sự thay đổi lớn trong hoạt động kiểm tra chuyên ngành.

Đáng chú ý, nội dung cải cách đầu tiên là giao cơ quan Hải quan là đầu mối trong kiểm tra chất lượng, kiểm tra an toàn thực phẩm đối với hàng hóa nhập khẩu. Thứ hai là áp dụng đồng bộ ba phương thức kiểm tra cho cả lĩnh vực kiểm tra chất lượng, kiểm tra an toàn thực phẩm nhằm cắt giảm số lô hàng nhập khẩu phải kiểm tra. Thứ ba là đơn giản hóa thủ tục kiểm tra chất lượng, kiểm tra an toàn thực phẩm đối với hàng hóa nhập khẩu. Thứ tư là thực hiện kiểm tra theo mặt hàng để cắt giảm số lượng các lô hàng phải kiểm tra.

Nội dung cải cách tiếp theo là áp dụng đầy đủ, thực chất nguyên tắc quản lý rủi ro trong kiểm tra chất lượng, kiểm tra an toàn thực phẩm đối với hàng hóa nhập khẩu để bảo đảm vai trò quản lý nhà nước và nâng cao tính tuân thủ của doanh nghiệp.

Đồng thời, bổ sung đối tượng được miễn kiểm tra chất lượng, kiểm tra an toàn thực phẩm và ứng dụng hệ thống công nghệ thông tin để triển khai mô hình mới.

Để triển khai Đề án có tính chất cải cách đột phá một trong những nhiệm vụ quan trọng Bộ Tài chính chủ trì phối hợp với các đơn vị liên quan triển khai thực hiện là xây dựng Nghị định của Chính phủ Nghị định quy định về cơ chế quản lý, phương thức, trình tự, thủ tục kiểm tra chất lượng và kiểm tra an toàn thực phẩm đối với hàng hóa nhập khẩu.

Mới đây nhất tại cuộc họp ngày 17/2 để thảo luận, cho ý kiến về những vấn đề còn khác nhau trong dự thảo Nghị định về cơ chế quản lý, phương thức, trình tự, thủ tục kiểm tra chất lượng và kiểm tra an toàn thực phẩm (ATTP) đối với hàng hóa nhập khẩu, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Phạm Bình Minh đánh giá cao Bộ Tài chính đã khẩn trương triển khai xây dựng dự thảo Nghị định theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Quyết định số 38/QĐ-TTg ngày 12/1/2021 phê duyệt Đề án “Cải cách mô hình kiểm tra chất lượng, kiểm tra an toàn thực phẩm đối với hàng hóa nhập khẩu”.

Phó Thủ tướng giao Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan liên quan rà soát quy định giao cơ quan Hải quan thực hiện kiểm tra chất lượng, an toàn thực phẩm tại dự thảo Nghị định bảo đảm phù hợp với Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa, Luật An toàn thực phẩm và các luật chuyên ngành khác.

Bộ Tài chính cũng chủ trì thống nhất quy định về trình tự, hồ sơ đối với hàng hóa nhập khẩu phải áp dụng nhiều hình thức kiểm tra, để cá nhân, tổ chức thực hiện thủ tục chỉ nộp một bộ hồ sơ kiểm tra trên Cổng thông tin một cửa quốc gia.

Đồng thời tiếp tục nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của các bộ, cơ quan liên quan để chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo Nghị định, đáp ứng mục tiêu, yêu cầu, nội dung và lộ trình cải cách, đơn giản hóa thủ tục kiểm tra chất lượng, kiểm tra an toàn thực phẩm đối với hàng hóa nhập khẩu đã được phê duyệt tại Quyết định số 38/QĐ-TTg (áp dụng nguyên tắc quản lý rủi ro, kiểm tra theo mặt hàng, truy xuất nguồn gốc...), báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định.

Liên quan đến dự thảo Nghị định, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Mai Xuân Thành cho biết trong suốt quá trình xây dựng dự thảo, ban soạn thảo cũng gặp rất nhiều áp lực từ sự đổi mới, thay đổi nhưng với sự quyết tâm, tinh thần cầu thị, tiếp thu để thực hiện nhiệm vụ của Chính phủ giao, Bộ Tài chính (Tổng cục Hải quan) đã hoàn thiện dự thảo nghị định để làm cơ sở pháp lý cho việc hiện thực hóa các nội dung cải cách tại Đề án, giải quyết những bất cập, vướng mắc hiện nay, cải cách mạnh mẽ công tác kiểm tra chuyên ngành nhằm giảm thời gian, chi phí cho doanh nghiệp, tạo thuận lợi thương mại, góp phần thúc đẩy, tăng năng lực cạnh tranh quốc gia.

Tạo hành lang pháp lý cải cách, mang lại lợi ích cho doanh nghiệp

Nghị định quy định cơ chế quản lý, phương thức, trình tự, thủ tục kiểm tra nhà nước về chất lượng và kiểm tra nhà nước về an toàn thực phẩm đối với hàng hóa nhập khẩu làm cơ sở pháp lý cho việc triển khai các nội dung cải cách cơ bản trong Đề án Cải cách mô hình kiểm tra chất lượng, kiểm tra an toàn thực phẩm đối với hàng hóa nhập khẩu, được phê duyệt kèm theo Quyết định số 38/QĐ-TTg ngày 12/1/2021.

Bộ Tài chính đã cùng với Tổ biên tập nghiêm túc tổng hợp, phân tích, tiếp thu các ý kiến đóng góp và cũng có giải trình cụ thể các ý kiến để chỉnh lý Nghị định qua nhiều vòng dự thảo.

Tại nghị định đã cụ thể hóa 7 nội dung cải cách của Đề án cải cách mô hình kiểm tra chất lượng, kiểm tra an toàn thực phẩm đối với hàng hóa nhập khẩu đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 38/QĐ-TTg.

Về công tác quản lý, Nghị định khi áp dụng không làm thay đổi mà phải nâng cao chức năng quản lý nhà nước của các bộ quản lý ngành, lĩnh vực đã được quy định của Luật chất lượng sản phẩm, hàng hóa, Luật An toàn thực phẩm, Luật Tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật và các Luật chuyên ngành thông qua tăng cường kết nối, chia sẻ thông tin giữa các cơ quan quản lý nhà nước, ứng dụng tối đa các hệ thống công nghệ thông tin để đơn giản hóa, hiện đại hóa thủ tục kiểm tra, đảm bảo minh bạch thông tin đảm bảo áp dụng đầy đủ, hiệu quả các phương pháp kiểm tra tiên tiến như truy xuất nguồn gốc, quản lý rủi ro, quản lý tuân thủ, phù hợp với thông lệ quốc tế, Công ước/Hiệp định quốc tế mà Việt Nam đã ký kết, tham gia.

Trong đó, quy định rõ vai trò đầu mối của cơ quan Hải quan trong kiểm tra chất lượng, kiểm tra an toàn thực phẩm đối với hàng hóa nhập khẩu thể hiện thông qua nhiệm vụ: thu thập, xây dựng cơ sở xử lý dữ liệu, kiểm tra hồ sơ điện tử về kiểm tra chất lượng, kiểm tra an toàn thực phẩm, chia sẻ thông tin với các Bộ, ngành, cơ quan liên quan; xây dựng, quản lý và vận hành Cổng thông tin một cửa quốc gia, hệ thống công nghệ thông tin đảm bảo các chức năng, thực hiện yêu cầu theo Mô hình mới.

Đảm bảo tuân thủ đúng theo quy định của các Luật: Hải quan; Chất lượng sản phẩm, hàng hóa; An toàn thực phẩm; Tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật; Chăn nuôi; Trồng trọt; Thủy sản; Quản lý ngoại thương.

Đối với doanh nghiệp sẽ giúp cắt giảm chi phí, thời gian thông quan, tạo thuận lợi cho hoạt động nhập khẩu hàng hóa của doanh nghiệp nhưng vẫn phải đảm bảo hiệu quả quản lý nhà nước của các bộ quản lý ngành, lĩnh vực về chất lượng của hàng hóa nhập khẩu nhằm bảo vệ hợp lý sản xuất trong nước, quyền lợi và sức khỏe cộng đồng, bảo vệ môi trường, an ninh quốc gia.

Box: Theo Dự án Tạo thuận lợi Thương mại do USAID tài trợ cho thấy, tỷ lệ số tờ khai kiểm tra chất lượng, kiểm tra an toàn thực phẩm trong một năm cắt giảm được theo Mô hình mới so với Mô hình hiện tại khoảng 54,4% (chưa tính đến việc giảm số lô hàng kiểm tra do Đề án đề xuất tăng đối tượng được miễn kiểm tra). Tổng số ngày kiểm tra chất lượng, kiểm tra an toàn thực phẩm doanh nghiệp tiết kiệm được khi áp dụng Mô hình mới so với Mô hình hiện tại trong một năm là 2.484.038 ngày. Chi phí tiết kiệm được cho doanh nghiệp trong một năm nhờ số ngày cắt giảm là hơn 881 tỷ đồng (xấp xỉ 37,8 triệu đô-la Mỹ).

Tác động chung đối với nền kinh tế, theo Dự án Tạo thuận lợi Thương mại do USAID tài trợ khi mô hình mới được triển khai sẽ giúp cắt giảm số lô hàng cần phải kiểm tra dẫn đến giảm thiểu chi phí thương mại do giảm yêu cầu về hàng tồn kho và vốn cho phép kinh doanh sản xuất hiệu quả hơn.

Theo đó, sẽ khuyến khích tăng trưởng đặc biệt là đối với các nhà sản xuất và nhà phân phối, thúc đẩy xuất khẩu và tăng sản lượng cuối cùng, mang lại nhiều cơ hội hiệu quả hơn cho nền kinh tế.

Ngọc Linh